Patron Szkoły

NASZ PATRON

Generał Józef Hauke Bosak (1834 – 1871)

Jeden z dowódców w powstaniu styczniowym, naczelnik wojenny w województwie krakowskim, sandomierskim; zwolennik programu radykalno-demokratycznego. Poległ w wojnie francusko – pruskiej dowodząc Pierwszą Brygadą francuskiej armii Wogezów. W czasie pogrzebu na cmentarzu w Genewie jeden z mówców powiedział: „To legendarny heros, który nie należy do teraźniejszości i przeszłości, w pamięci następców musi żyć wiecznie, apostoł nowych idei, przyjaciel pracujących, żołnierz wolności”.

Urodzony w Petersburgu w 1834 roku i tam wychowywany w całkowitej izolacji od środowiska polskiego, poddany procesowi wynarodowienia, miał przed sobą otwartą drogę kariery wojskowej: Korpus Paziów, Korpus Kadetów, Wyższa Akademia Wojskowa. Jako oficer armii carskiej pełnił służbę dyplomatyczną (Paryż, Warszawa), później walczył na froncie kaukaskim, gdzie uzyskał przydomek „lwa Kaukazu”. Dzięki polskim kuzynom w Warszawie poznał gorzką prawdę o swoim pochodzeniu (ród Hauke wywodził się z Flandrii i dotarł przez Moguncję do Polski w końcu XVIII wieku). Świadomie wybrał swoją narodowość – dobrowolnie wybrał los Polaka – obywatela drugiej kategorii w Imperium Romanowych. Spolszczył rodowe nazwisko „Haucke” na „Hauke” dodając przydomek „Bosak”, co miało odzwierciedlenie w herbie Hauków przedstawiającym lwa trzymającego w łapach drzewce bosaka.

Po wybuchu powstania styczniowego, natychmiast oddał się do dyspozycji Rządu Narodowego, który do służby czynnej powołał go we wrześniu 1863 roku. Został następnie naczelnikiem wojennym województwa krakowskiego i sandomierskiego w stopniu generała. Czynna natura gen. Bosaka sprawiła, że w Górach Świętokrzyskich podporządkował sobie oddziały Chmieleńskiego, Rębajły, Rudowskiego, Czachowskiego. Prowadził walkę na czele ostatniego większego zgrupowania sił powstańczych – II Korpusu liczącego ponad 5 tysięcy powstańców, aż do tragicznej klęski w bitwie opatowskiej (21.II.1864r. ). Był jedynym generałem, wyższym dowódcą, który dotrwał do kwietnia 1864 roku. 19 kwietnia 1864 roku zakończyła się dramatyczna walka, której symbolem był Józef Hauke Bosak. 20 kwietnia z wiarą w przyszłość ojczyzny udał się na emigrację.

W roku 1870 zaciągnął się jako ochotnik do republikańskiej armii francuskiej w wojnie z Prusami. Dowodził brygadą piechoty w „Armii Wogezów” Józefa Garibaldiego. Walczył w ten sposób z jednym z zaborców Polski. Broniąc miasta Dijon przed wojskami pruskimi, poległ na jego przedpolach jako bohater 21 stycznia 1871 r. mając zaledwie 37 lat.

W miejscu bohaterskiej śmierci „polskiego Leonidasa” mieszkańcy Dijon (Francja) ufundowali pomnik – obelisk. W Genewie (Szwajcaria) na cmentarzu Carouge znajduje się grób hrabiego Józefa Hauke Bosaka. W Genewie mieszka też prawnuczka gen. Józefa Hanke Bosaka – Maria Claudia Erskine, z którą społeczność szkolna utrzymuje stały kontakt (m.in. spotkanie z gronem nauczycielskim na cmentarzu Carouge, pobyt w szkole podczas obchodów 30-lecia szkoły).

Do jenerała Bosaka

Silni poczuciem naszej świętej sprawy
Zawsze gotowi uczcić czyny męstwa,
Myśmy pragnęli, wśród wolnej Warszawy,
Twe czoło laurem ozdobić zwycięstwa,
I dla wygnańców woli zabłysną nadzieje,
Jako Bożego triumfu oznaka,
Gdy na sztandarach ludów zajaśnieje
Szlachetne imię dzielnego Bosaka.

Autor nieznany